Sanata Dair Notlar 2

Tarih, köleci toplumdan bu yana, sınıf mücadeleleri tarihidir. Tarihteki sınıf mücadeleleri şimdiye dek tarih bilimi tarafından çeşitli biçimlerde açıklanmıştır. Ekonomistler olsun, tarihçiler olsun, her biri tarihi gelişimi ve sınıflar mücadelesini kendi yönlerinden açıklamışlardı. Edebiyat sanatı ise romanda, sanat yoluyla açıklamıştır sınıf mücadelesinin gelişimini. En fantastik roman bile, söz konusu dönemin nesnel durumunun bazı çizgilerini anlatır bize. Ne yazar bulunduğu çağın ve toplumun dışındadır ne de anlattığı olaylar ve roman kahramanı. Yazar, insan ilişkilerini anlatırken, bu ilişkileri çepeçevre saran dış koşulları da anlatmak zorunda kalır. Yazar, bu ilişkileri ve koşulları ne denli yüzeysel anlatırsa anlatsın, okur yine de adı geçen dönemin durumu hakkında belli bir fikir edinir.