Isaac Asimov’un Vakıf Serisi

1. Vakıf, 1951
2. Vakıf ve İmparatorluk, 1952

III. İkinci Vakıf, 1953

1. Vakıf’ın Sınırı, 1982
2. Vakıf ve Dünya, 1986
3. Vakıf Kurulurken, 1988

VII. Vakıf İleri, 1993

 

Oturup kaba bir hesap yapmaya çalışın. Bugüne kadar toplam kaç tane kitap okumuşsunuzdur acaba? Sonra da bu hızla ömrünüzün geri kalanında ne kadar okuyacağınızı -yine kabaca- hesaplayın.

Toplamda ne buluyorsunuz?

150 mi? 200? 250? Hadi 300 olsun. Belki aramızda bazı anormal arkadaşlar 400’e ulaşabilir.

Aşağıda kitaplarını anlatacağımız yazar, hayatı boyuna 400’ün üzerinde kitap yazmış! Bakın, okuduklarını saymıyorum; bunlar sadece yazdıkları.

Moraliniz bozulmasın… Bazı insanlar, bizim gibi sıradan ölümlülerden farklı oluyor. Ne diyelim; genetik randomizasyon takdiri.

İşte bu yazarın en önemli eserlerinden biri Vakıf Serisi’dir.

Baştan söyleyelim, aşağıda anlatılanlar kitabın başında anlatıldığı için buradan okumanız sakınca doğurmayacaktır.

 

***

 

İnsanlar galaksinin büyük bölümüne yayılmış durumdadır ve insanların yaşadığı gezegenler bir galaktik imparatorluğun yönetimi altındadır.

Hari Seldan isminde bir matematikçi yaptığı özel çalışmalar sonucunda adına psikotarih dediği yeni bir bilim dalı geliştirir. Bu yeni bilim sayesinde toplumsal olayları matematik formüllerine dönüştürülüp bu formüller marifetiyle toplumsal olayların gelecekteki gelişmeleri kestirilebilir.

Matematikçi Seldan, geliştirdiği psikotarih bilimi çalışmaları sonucunda imparatorluğun yıkılacağını öngörür. Üzerinde çalıştığı formüller ile yıkımın sonrasında olabilecekleri de görür. Olacaklara kısmen de olsa müdahale etmek ve güzel bir gelecek inşa etmek insanların elindedir. Bazı şeyler için çok geç olsa da bazı konularda yapılabilecek işler vardır.

 

***

 

Hikaye yüzyıllar boyu süren olayları anlattığı için mekanlar ve kişiler sürekli değişiyor. Bu yüzden kendine has bir bütünlüğü var. Ayrıca zaman zaman geriye dönük atıflar yapılarak bağlantılar kurulması okuyucuda hikayeye karşı bir sahiplik duygusu uyandırıyor.

Asimov’un sıradışı beyninin insanlık toplumunun sorunlarına dair tespitlerinin de diyaloglara ve metinlere sızdığı, elden bırakılması zor bir eserdir Vakıf Serisi.

Mesela;

“Yönetici sınıfımızın bildiği tek şey var: Aman değişmeyelim! Baskı. Bir tek kural tanırlar: Kaba kuvvet! Eşitsiz paylaşım! Bir tek şiarları vardır: Senin malın benim malım, benim malım yine benim malım!”

Bir başka örnek:

“-Benim bildiğim toplumlarda kişi isyan edebilir. Marjinaller, hatta suçlular vardır.

-Marjinaller ve suçlular mı olsun istiyorsun? 

-Neden olmasın? Ben ve sen Marjinalleriz. Kesinlikle Terminus’ta yaşayan insanlara benzemiyoruz. Suçlulara gelince, bu bir tanım meselesi. Ve eğer isyankarlar, kafirler ve dahiler için ödememiz gereken bedel suçlularsa, o bedeli ödemeye hazırım. Bedelin ödenmesini talep ediyorum.” 

Hikayenin pek çok yerinde karakterlerin ağzından veciz sözler de okuruz:

“Bilginin olmadığı yerde hep eylemi batıl itikat yönlendirir.”

“Bana kalırsa bir gezegenin terk edilmiş olduğuna dair en inandırıcı işaret karanlık tarafta görülebilir bir ışığın olmaması. Hiçbir teknolojik toplumun karanlığa tahammül etmesi olası değil.”

Okumaya başlamadan önce önemli bir detayı bilmeniz lazım. Bu serinin final bölümleri Asimov’un Robot Serisi ile bütünleşiyor. O yüzden Vakıf Serisi’ne başlamadan önce Robot Serisi’ni okumanız gerekiyor, ki bundan da apayrı bir keyif alacaksınız. 

Her ne kadar yazar, Vakıf Serisi’ne Robot Serisi’nden önce başlamış olsa da bu hikayeyi Robot hikayesinin de devamı olarak biçimlendirmeyi başarmış ve dördüncü kitaptan itibaren eser Robot Serisi’nin de devamı haline gelmiştir.

Dünya edebiyatının en iyilerinden olan Isaac Asimov’un hayatının neredeyse tamamına yaymış olduğu bir üretim sürecinin mahsulü olan bu kitap serisi kendisinin gençliğinden itibaren usta bir yazar olduğunu ortaya koyuyor.

Bilim-kurgu seviyorsanız bu alanın en önemli isimlerinden birisi olan Asimov’un en ünlü serisini okumadan ölmemelisiniz.

Bu hazzı yaşamak sizin de hakkınız.

 

Özgün Denizci

Önsöz Dergisi 54. Sayı